Mianem reakcji zaburzonych określamy odczucia, które powstają w wyniku tłumienia emocji.
Większość ludzi dusi w sobie naturalne uczucia. Dzieje się tak dlatego, że osoby odpowiedzialne za ich wychowanie w dzieciństwie – najczęściej nieświadomie – tak je nauczyły, czasem wręcz nakazały. Dlaczego? Ponieważ same zostały w taki sposób nauczone; problem jest więc przenoszony z pokolenia na pokolenie.
Wiele dzieci słyszy:
- „no już nie płacz”, „nic się nie stało” – w sytuacji, kiedy czują smutek, np. po stracie zabawki;
- „nie złość się” – w sytuacji, gdy im czegoś odmówiono;
- „jeśli będziesz niegrzeczny, nie dostaniesz…” – w sytuacji, gdy zachowanie dziecka nie podoba się opiekunowi;
- „nie całuje się kolegów” – jeśli dziecko ma ochotę wyrazić miłość rówieśnikom.
Jednak każdą naturalną emocję należy akceptować i w pełni przeżywać. Nie są one dla nas wrogiem, lecz sprzymierzeńcem. Jeśli nauczymy się od dziecka rozpoznawać i wyrażać emocje jakie czujemy, w dorosłym życiu będą one dla nas darem, który wspiera zamiast ograniczać. To dlatego, że każda naturalna emocja ma za zadanie nas w jakiś sposób chronić, ostrzegać bądź pomagać w budowaniu relacji.
Skutkiem nierozpoznawania i tłumienia emocji są nienaturalne odczucia, które mogą prowadzić do narastania konfliktów, trudności w porozumiewaniu się z ludźmi a nawet do uzależnień czy agresji.
Jeśli nie zrobiliśmy tego jako dzieci, naukę rozpoznawania i przeżywania naturalnych emocji warto rozpocząć w każdym czasie. Jest wiele metod i sposobów na pracę z emocjami. Należą do nich również sesje coachingowe, które są dobrym sposobem na dotarcie do stłumionych naturalnych emocji i rozpoczęcie pracy nad ich rozpoznawaniem, oswajaniem, akceptowaniem. Daje to szansę na poprawę jakości swojego życia, ale też na przerwanie zaczarowanego kręgu przenoszenia z pokolenia na pokolenie tematu tabu w kwestii ludzkich odczuć. Będąc sami wyposażeni w umiejętności pracy z emocjami, bez problemu przekażemy je naszym dzieciom.
W poniższej tabeli zawarty jest opis naturalnej emocji i skutek, jaki może wywołać jej tłumienie.
|
NATURALNA EMOCJA |
OPIS STANU |
POZYTYW |
NEGATYW |
SKUTEK negatywu – powstanie nienaturalnego odczucia |
|
SMUTEK |
To ta cząstka w tobie, która pozwala ci się rozstać z czymś, z czym nie chcesz się rozstawać, wyrzucić z siebie żal, jaki rodzi się w tobie pod wpływem doznanej straty. |
Kiedy wolno wyrażać ci smutek, pozbywasz się go. Dzieci, którym pozwolono wyrażać smutek, w dorosłym życiu mają do niego zdrowy stosunek i szybko go przezwyciężają. |
Dzieci, którym mówi się „no już nie płacz”, „nic się nie stało” w dorosłym życiu nie umieją płakać. Przecież uczono ich, że tak nie wypada, więc tłumią w sobie tą emocję. |
Tłumiony smutek przeradza się w depresję, która jest bardzo nienaturalnym odczuciem. |
|
ZŁOŚĆ |
To narzędzie, dzięki któremu potrafisz odmówić oraz zawalczyć o siebie. Nie musi być obraźliwa ani służyć krzywdzeniu innych. |
Kiedy dzieciom wolno wyrażać złość, wnoszą w swe dorosłe życie zdrową wobec niej postawę, przez co szybko ją przezwyciężają. |
Dzieci, którym daje się odczuć, że nieładnie jest się złościć, że nie powinno się uzewnętrzniać ani nawet odczuwać złości, jako dorośli nie będą sobie radzić z tą emocją. |
Tłumiona złość przeradza się we wściekłość – odczucie nienaturalne. |
|
ZAWIŚĆ |
To zawiść sprawia, że kilkulatek chce dorównać siostrze, dosięgnąć klamki, pojechać na rowerze. Skłania do podjęcia jeszcze jednej próby, wytężenia wszystkich swoich sił, aż się powiedzie. Zdrowo jest czuć zawiść – to naturalna rzecz. |
Kiedy dzieciom wolno wyrażać zawiść, nabierają do niej właściwego podejścia i w dorosłym życiu szybko ją przezwyciężają. |
Dzieci, którym daje się odczuć, że nieładnie jest być zawistnym, że nie wolno jej okazywać ani odczuwać, w dorosłym życiu nie będą umiały uporać się z tą emocją. |
Tłumiona zawiść przeradza się w zazdrość – uczucie nienaturalne. |
|
STRACH |
Wszystkie dzieci przychodząc na świat boją się tylko dwóch rzeczy: spadania i hałasu. Pozostałe lęki są reakcjami nabytymi, wyuczonymi pod wpływem otoczenia, przejętymi od rodziców. Celem naturalnego strachu jest zaszczepienie ostrożności. |
Ostrożność pozwala utrzymać nas przy życiu. |
Dzieci, którym wpaja się, że nie wypada się bać, że lęku nie wypada uzewnętrzniać, ani nawet odczuwać, będą miały trudności z opanowaniem swego strachu w dorosłym życiu. |
Nieustannie tłumiony lęk przeradza się w panikę – uczucie nienaturalne. |
|
MIŁOŚĆ |
Radość obdarowywania i chłonięcia miłości całkowicie wystarcza. Lecz miłość obwarowana warunkami, wypaczona nakazami i zakazami, kontrolowana, manipulowana lub chowana, staje się wynaturzona. |
Kiedy dziecku pozwala się ją naturalnie wyrażać i przyjmować bez wstydu, zahamowań, ograniczeń – niczego więcej nie potrzeba. |
U dzieci, którym daje się do zrozumienia, że ich naturalna miłość jest niewłaściwa, nakłada się na nie warunki i zakazy, dotyczące jej okazywania, przeradza się ona w zaborczość. |
Zaborczość to uczucie nienaturalne. |